Gửi em – Cô bé vừa thi trượt vào ngành Bác sĩ Đa khoa,
Sáng nay em gọi cho anh, nức nở, điểm thi của em thấp quá, chắc em không đỗ được Bác sĩ Đa khoa rồi anh ạ.
Nhà em nghèo, cả gia đình họ hàng đều không một ai làm bác sĩ, mà vì em học tốt nên cả họ kỳ vọng em có thể đỗ trường Y. Thế là em miệt mài học suốt bao lâu, để đến lúc nhận kết quả trên tay thì vỡ oà như vậy.
Anh không có cơ hội chia sẻ với em trước về con đường em đã chọn, và dường như cũng ít ai chia sẻ cho em cũng như các bạn cùng trang lứa về lựa chọn học làm bác sĩ. Thường khi nói về nghề này, em chỉ thấy người ta bảo “Nhất Y, nhì Dược,...”, thấy ra trường rồi sẽ chỉ có duy nhất một con đường để theo đuổi nên chắc là ổn định, thấy nghề danh giá nên chắc là sẽ dễ xin việc hơn. “Bác sĩ ở đâu chả cần? Xin việc đâu chả được? Lương thì ổn định, sau này mở phòng mạch tư kiếm tiền tiêu chẳng hết,...” – người ta bảo với em như vậy. Nhưng người ta thường là chưa từng học Y, hay làm nghề, cũng chỉ nghe những “người ta” khác nói lại vậy; hoặc họ mới chỉ nhìn thấy một hai trường hợp các vị bác sĩ đã ở mức “ổn” về cuộc sống và đồng lương; hoặc họ là những người hiểu rất rõ nhưng vì em như tờ giấy mới nên họ không muốn nguệch ngoạc lên đó những điều xấu xí, chỉ dám nói với em về những tốt đẹp em nhận được khi làm bác sĩ ở Việt Nam.
Năm thứ tư đại học, anh hay tin một người bạn khác xin dừng học ngay vì không thể theo kịp khối lượng kiến thức đồ sộ phải học trong trường. Đi lâm sàng cấp cứu bị thốc cho đầy áp lực vì bạn không có thời gian ngồi mở sách ra suy nghĩ, học ngày học đêm, lịch trực liên miên, cuối tuần tưởng được nghỉ xả hơi thì phải vác bút đi thi. Có khi sáng thứ 7 vừa thi lâm sàng, chiều nhận trực, cả đêm thức trắng lo bệnh nhân, rồi sáng chủ nhật là đã có mặt ở phòng thi để làm bài rồi. Bạn không chịu được nữa nên bạn nghỉ. Nghe buồn cười em nhỉ?
Năm thứ năm đại học, một người bạn nữa xin nghỉ hẳn luôn sau đợt xin nghỉ để điều trị bệnh. Hai tuần đi thực tập ở bệnh viện lao phổi, dù đã tuân thủ rất nghiêm ngặt về việc phòng bệnh nhưng rồi một ngày ho khạc đờm nhiều quá, tình cờ đi khám bạn anh biết mình cũng mắc lao. Nguy cơ lây từ các bệnh truyền nhiễm ở môi trường là rất lớn, và có những thứ dù ta có cẩn thận đến mấy vẫn không thể khẳng định sẽ không mắc phải. Và cả nhà bạn đã nhất quyết đồng tình với con thôi không học nữa. Nghe buồn cười em nhỉ?
Năm thứ sáu đại học, anh đau đớn biết tin một cậu bạn phương xa nhảy từ tầng năm xuống tự tử, không cứu được. Trước khi đi, bạn để lại bức thư cho gia đình, nói rằng ở trường nhiều bạn học giỏi quá, nhiều thầy cô giỏi quá, áp lực học hành cộng thêm môi trường cạnh tranh quá khốc liệt khiến bạn không thể tìm thấy được lối thoát nào cho bản thân dù bạn cũng là một người học xuất sắc, chỉ là người giỏi sẽ có người giỏi hơn và bạn không chấp nhận được điều đó. Nghe buồn cười em nhỉ?
Và khi tốt nghiệp ra trường, nhiều người bạn của anh đã quyết định không theo nghề nữa. Đứa làm cái này, đứa làm cái kia, miễn là kiếm được tiền. Bởi loay hoay một hồi xin việc chật vật mới tá hoả ra còn phải học thêm một chặng đường dài nữa trong khi kinh tế gia đình thì đã cạn kiệt rồi. Giờ làm đến bao giờ mới được mở phòng khám tư mà kiếm tiền không suy nghĩ? Làm đến bao giờ mới có nhà lầu, xe hơi, công ăn việc làm ổn định chỉ cứ thế mà thăng tiến? Thôi mệt quá thì mình làm nghề khác luôn cho rồi. Nghe buồn cười em nhỉ?